Қытай Халық Республикасы миллиардтаған халқы мен осы аймақ арқылы өтетін тауарлардың үлкен ағынының арқасында тауарлар мен қызметтерді сатудың өте тартымды нарығы болып табылады.

Егер біздің кәсіпкерлер бастапқыда қытай нарығын дамытуды жоспарламаса да, тек қытайлық серіктестерден тапсырыс берілген тауарлар, оның ішінде өз брендтері бар тауарлар болса да, сіз бұл серіктестер мен басқа үшінші тараптар қытай заңнамасын оңай қолдана алатындығын және өз тауарларыңызды тіркей алатындығын есте ұстауыңыз керек.    

Қытайда Қазақстандағыдай  бірінші рет өтінім берген адам тауар таңбасының құқықтық қорғалуын алады.  Тіркеуші иесіне мұндай тіркеуді болдырмауға бірнеше жылдар қажет болуы мүмкін.

Сондықтан сіздің таңбаңыздың құқықтық қорғалуын қамтамасыз ету туралы алдын-ала ойлану керек, себебі осы кезеңде шығындар аз болады. Орташа алғанда, бір класта бір тауар таңбасын тіркеу үшін (он позицияға дейін) мемлекеттік төлемдер мен Қытайдағы өкілдің сыйақысын ескере отырып, шамамен 400 доллар болады.

Қытайда тауарлық таңбаларды тіркеуді Қытай Халық Республикасының Сауда және өнеркәсіп әкімшілігінің жоғарғы  мемлекеттік басқармасыныңдағы (CTMO) тауар таңбалары басқармасы жүзеге асырады. Шетелдік өтінім берушілер өздерінің тауар таңбаларын ресми өкіл - куәландырылған патенттік сенім білдірілген өкіл арқылы тіркей алады.

Өтініш беру үшін өтініш берушіден сенімхаттың көшірмесі, сондай-ақ заңды тұлғаның тіркелгенін растайтын құжаттың көшірмесі немесе жеке тұлғаның төлқұжатының көшірмесі болуы қажет.  Өтініш берушінің Қытайдағы өзінің тауарлық белгісіне ие болғысы келетін құқықтарының көлемін анықтау үшін кейбір маңызды сәттерді ескеру қажет.

Айта кету керек, шет тілдерінде жасалған тауарлық белгілер ретінде кез-келген ауызша белгілер (латын әріптерін қоспағанда) қытай сарапшылары бейнелеу элементтері ретінде қарастырылады. Егер өтініш беруші өз белгісінің ауызша бөлігін құқықтық қорғауды қамтамасыз еткісі келсе, яғни бұл тауарды немесе қызметтерді басқа ешкім қолданбаса, онда латын транслитерациясында жасалған, сондай-ақ қытай транслитерациясында бөлек жасалған ауызша белгіге жеке өтініш беру қажет.

Таңбаның қытай тіліне аударылуына немесе транслитерациясына назар аударған жөн, өйткені мұнда үйлесімді, семантикалық контекст және жергілікті тұтынушының менталитетін ескеру қажет.  Бұл өте маңызды, ол кейінірек тауар таңбасына сараптама жүргізудің оң нәтижесіне және оны нарықта ілгерілетуге әсер етеді. Сондықтан бірнеше қытай аудармашыларынан таңбаның ауызша бөлігін транслитерация немесе аударма жасауды сұраған дұрыс.  Позитивті контекстке ие және позитивті ассоциацияларды құратын аударма немесе транслитерация нұсқаларына артықшылық берілуі керек.

Тіркеу кезіндегі Қытай заңнамасының тағы бір ерекшелігі - тауар таңбасы тіркелген тауарлар мен қызметтердің тізбегін шектеу. Бұрын тауарлық таңбаны сұрауға МКТУ-дың бір класына ғана өтінім беру мүмкін болды, яғни әр сынып үшін бірдей тауар белгісіне өтінімдер берілді. Бүгінгі таңда ережелер өзгерді, бір өтінімнің тізімінде бірнеше класты өткізуге рұқсат етіледі, алайда егер бір сыныпта тауарлар мен қызметтердің оннан астам түрі көрсетілсе, әрбір келесі тауарлар үшін қосымша ақы алынады (кіші сынып). Басқа елдерде емтиханға ақы қосымша сыныптар санына көбейтіледі.

Барлық іс-жұмыстар қытай тілінде жүргізіледі.

Бірінші кезеңде өтінім формалді сараптамадан өтеді, оның барысында барлық қажетті ақпарат пен төлемдер тексеріледі.

12 ай өткеннен кейін өтінім толық сараптамадан өту керек, онда сарапшы таңбаның қорғаныс қабілетін бағалайды, сондай-ақ ертерек басымдыққа ие тауарлық таңбалармен ұқсастықты тексереді.

Егер өтінім Заңнаманың талаптарына сәйкес келмесе, сарапшы бас тарту туралы шешім қабылдауға құқылы, наразылық білдіруге, бас тарту күнінен бастап 30 күнің ішінде беруге болады. Басқа елдердің патенттік ведомстволарындағыдай бұл мерзімнің ұзартылуы қарастырылмаған.

Егер өтінім бойынша оң шешім қабылданса, тауар таңбасы туралы мәліметтер ресми бюллетенде жарияланады. Жарияланған күнінен бастап үш айдың ішінде кез-келген мүдделі тұлға патенттік кеңсеге өзінің сауда таңбасын тіркеуге өзінің позициясын негіздей отырып, наразылық білдіре отырып жүгіне алады.

Шағымданушыға наразылықтар туралы хабарланады және уақытында осындай қарсылықтарға жауаптар дайындалады. Осыдан кейін сараптама келіп түскен барлық материалдарды қарастырады және тіркеу туралы не тауарлық таңбаның тіркеуден бас тарту туралы түпкілікті шешім қабылдайды.

Егер тауар таңбаның жарияланған күннен бастап үш ай ішінде ешқандай наразылықтар болмаса, таңба тіркеліп, иесі тауар таңбаға құқығын растайтын куәлік алады. Қытайда тауарлық таңбаны тіркеудің қолданылу мерзімі өтінім берілген күннен бастап 10 жылды құрайды, бұл мерзім келесі 10 жылға ұзартылуы мүмкін.

Алайда, куәлікті алған кезде сіз тыныштықты жоғалтпауыңыз керек, өйткені тіркеуден өткеннен кейін үш жыл өткен соң, мүдделі тұлғалар пайдаланбауына байланысты тауарлық таңбаны жою процесін бастай алады. Оның үстіне, Қытай заңнамасында белгілі бір аумақта тауар өндірісін пайдалану қарастырылмайды. Яғни, егер, мысалы, қазақстандық кәсіпкерлер тауарларды шығаруда қытайлық серіктестердің өндірістік қуатын оны одан әрі Қазақстанда және басқа елдерде өткізу үшін пайдаланса, бұл әрекеттер тауар таңбасын пайдаланудың дәлелі бола алмайды. Тауарлық таңбаны пайдалануды растау үшін Қытайда тауарлық таңбаны бар тауарларды сату туралы құжаттық дәлелдемелер, жарнама туралы ақпарат және осы тауар белгісімен тауарларды Қытайда қайтадан жылжыту және т.б. туралы ақпарат қажет.

Тәжірибелі заңгерлер, әдетте, Қытайда тауарлық таңбалардың құқықтық қорғалуын қамтамасыз ету үшін іс-қимылдың тұтас алгоритмін жасайды, сондықтан болашақта иесі өз маркасын жоғалтпайды және жосықсыз бәсекелестерден зардап шекпейді.

Рубрика «Право интеллектуальной собственности» призвана ответить на эти вопросы, разъяснить что в казахстанском имуществе защищается в качестве объектов интеллектуальной собственности. Рубрика создана Национальной палатой предпринимателей РК «Атамекен» совместно с компанией ТОО «Болотов и Партнёры»