Сельское хозяйство и пищевая промышленность ЗКО
Батыс Қазақстан облысы ауыл шаруашылығы саласының 2022 жылғы дамуы туралы ақпарат
2022 жылы ауыл шаруашылығы саласын қолдауға басқармаға бюджеттен 22 090,1 млн. теңге қаржы, соның ішінде өсімдік шаруашылығына – 1 380,0 млн. теңге, мал шаруашылығына – 8 338,2 млн. теңге, инвестициялық салынымдарды субсидиялауға – 4 649,9 млн. теңге, ауылдық елді мекендерде және шағын қалаларда микрокредит беруге – 2 159,8 млн. теңге, несиелердің және лизингтің пайыздық мөлшерлемелерін субсидиялауға – 3 345,7 млн. теңге, басқа да шараларға – 2 216,5 млн. теңге бөлінді.
2022 жыл бойы ауыл шаруашылығын қаржыландыруға шаруашылықтармен 22 143,3 млн. теңге несие ресурстары тартылып, соның ішінде лизинг бағдарламасы арқылы 9 305,2 млн. теңгеге
779 дана ауыл шаруашылығы техникалары мен қондырғылары сатып алынды.
Есепті жылы ауыл шаруашылығының жалпы өнімі мен көрсетілген қызметі 298 938,5 млн. теңгені, соның ішінде өндірілген өсімдік шаруашылығы өнімі – 132 167,2 млн. теңгені, мал шаруашылығы – 165 923,0 млн. теңгені, қызметтер – 848,3 млн. теңгені құрады. Статистикалық ақпарат бойынша нақты көлем индексі 2021 жылдың сәйкесті кезеңінің деңгейіне 113,2%-ды, соның ішінде өсімдік шаруашылығы өнімі – 131,8%, мал шаруашылығы – 101,2%-ды, қызметтер – 100,0%-ды құрады.
Ауыл шаруашылығының негізгі капиталына 19 982,1 млн. теңге инвестиция тартылып, 2021 жылдың сәйкесті кезеңінің деңгейіне 52,9%-ды құрады.
2022 жылдың 1 жартыжылдығында ауыл шаруашылығындағы еңбек өнімділігі 911,3 мың теңгені, еңбек өнімділігінің индексі 102,5%-ды құрады.
Өсімдік шаруашылығы.
Статистика департаментінің мәліметіне сәйкес, 2022 жылы ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс алқабы – 586,2 мың га құрады. Меморандум көрсеткіші (521,1 мың га) 112,5%-ға орындалды (65,1 мың га артық). 2022 жылдың өніміне егілген күздік дақылдарды қоса есептегенде, жалпы дәнді дақылдар егісінің көлемі 203,2 мың га құрады (күздік дәнді дақылдар – 54,7 мың га, жаздық дәнді дақылдар – 148,5 мың га), Меморандум көрсеткішіне (213,7 мың га) 95,1% - ды көрсетіп отыр.
Майлы дақылдар 185,7 мың га егілді немесе 152,3% (күнбағыс – 61,6 мың га, мақсары – 123,2 мың га, басқа майлы дақылдар – 0,9 мың га).
Мал азықтық дақылдар 187,9 мың га құрады немесе 100,3% (көп жылдық шөптер – 13,4 мың га, бір жылдық шөптер – 15,3 мың га, сүрлемді жүгері – 1,1 мың га және өткен жылдан қалған көп жылдық шөптер – 158,1 мың га).
Картоп, көкөніс және бақша дақылдары 9,4 мың га егілді немесе 103,3% (картоп – 4,1 мың га, көкініс дақылдары – 3,8 мың га, бақша дақылдары – 1,5 мың га).
Дәнді дақылдарды жинау. Облыс бойынша жиналатын 201,6 мың га дәнді дақылдар алқабы орылып, 15,8 ц/га орташа өнімділікпен 319,2 мың тонна астық алынды.
Майлы дақылдарды жинау. Майлы дақылдардың 177,6 мың га алқабынан 7,7 ц/га орташа өнімділікпен 135,9 мың тонна өнім алынды.
Картоп және көкөніс-бақша дақылдарын жинау. Облыс бойынша картоптың 4,1 мың га алқабынан 153,9 ц/га орташа өнімділікпен 62,9 мың тонна картоп алынды.
3,8 мың га көкөніс дақылдарының алқабынан 158,6 ц/га орташа өнімділікпен 60,9 мың тонна көкөніс өнімдері алынды.
Жиналуға жататын 1,5 мың га бақша дақылдары алқабынан 205,6 ц/га орташа өнімділікпен 30,6 мың тонна өнім алынды.
Күздік дәнді дақылдардың егілуі. 2023 жылға 89,5 мың га күздік дәнді дақылдарды егу жоспарланды, оның ішінде күздік бидай – 79,0 мың га, күздік қара бидай – 10,5 мың га.
Аудандардың берген жедел ақпараты бойынша 86,1 мың га күздік дәнді дақылдар егілді, оның ішінде күздік бидай – 77,6 мың га, күздік қара бидай – 8,1 мың га және басқа дақылдар – 0,4 мың га.
Картоп-көкөніс сақтау қоймалары.
Қазіргі таңда өнімді күзгі-қысқы кезеңде сапалы сақтау үшін жалпы сыйымдылығы 59,2 мың тонна 54 картоп-көкөніс сақтау қоймасы бар, оның ішінде желдеткіш жабдығы бар 32,4 мың тонна, тоңазытқыш жабдығы бар 17,8 мың тонна және уақытша сақтаудың 9,0 мың тоннасы бар. Бүгінде облыстың картоп-көкөніс сақтау қоймаларымен қамтамасыз етілуі 91% құрайды (қажеттілік 65 мың тонна). 2022 жылы 7,0 мың тонна құрайтын 2 көкөніс сақтау қоймасы іске қосылды («Жана Әлем» ШҚ – 3,2 мың тонна, «Рубеженский» АӨК – 3,8 мың тонна).
2025 жылдың соңына дейін жалпы сыйымдылығы 50,1 мың тонна болатын 21 заманауи картоп-көкөніс сақтау қоймасын салу жоспарлануда, нәтижесінде картоп-көкөніс сақтау қоймаларының жалпы сыйымдылығы 109,3 мың тоннаны құрайтын болады.
Жылыжай.
Ішкі нарықты маусымаралық ерте пісетін көкөніс өнімдерімен қамтамасыз ету үшін облыста жалпы ауданы 236 мың шаршы метрлік 80 жылыжай бар.
2022 жылы 7 350 тонна көкөніс өнімдері жиналды.
Соңғы жылдары, яғни 2020-2021 жылдары голландиялық технологиямен ауданы 17,4 га болатын, қуаттылығы жылына 11 мың тонна көкөніс өнімін өндіретін заманауи өндірістік ірі жылыжайлар «Орал жылыжай комбинаты» ЖШС және «World Green Company» ЖШС іске қосылды.
Мал азығын дайындау.
2022-2023 жылдың мал қыстағына 1940,3 мың тонна шөп дайындау жоспары, жедел ақпарат бойынша өткен жылдан қалған шөпті қоса есептегенде 2327,2 мың тонна шөп дайындалуымен 119,9%-ға орындалды.
Мал шаруашылығы
2023 жылдың 1 қаңтарына мүйізді ірі қара 777,5 мың басты (112,0%), қой – 1 108,5 мың басты (109,1%), жылқы – 280,5 мың басты (112,0%), түйе – 2,6 мың басты (107,0%), ешкі –198,1 мың басты (101,2%), құс – 1 451,3 мың басты (103,7%) құрап өссе, шошқа – 11,6 мың басты (91,5%) құрап кеміп отыр.
Мал шаруашылығы саласында есепті кезеңде 104,2 мың тонна тірілей салмақта мал және құс еті өндірілді немесе 2021 жылдың сәйкесті кезеңімен салыстырғанда 102,5%-ды құрады. Барлық шаруашылықтар бойынша сүт өндіру 240,0 мың тонна (100,0%), өндірілген жұмыртқа 189,9 млн. дананы (97,9%) құрап отыр.
2022 жылдың 1 қаңтарына облыста 489 асыл тұқымды шаруашылық тіркелген. Соның ішінде, 402 асыл тұқымды ірі қара мал өсірумен, 51 шаруашылық қой өсірумен, 35 шаруашылық асыл тұқымдық жылқы өсірумен және 1 шаруашылық түйе өсірумен айналысады.
Облыс бойынша 94,6 мың бас асыл тұқымды ірі қара малы, 50,1 мың бас қой, 10,4 мың бас жылқы және 281 бас түйе өсірілуде.
Барлық санаттағы асыл тұқымды мал басының үлес салмағы жалпы мал басынан, ірі қара мал – 13,8%-ды, қой – 4,9%-ды, жылқы – 4,2%-ды, түйе шаруашылығында 12,5%-ды құрайды.
Ауыл шаруашылығы кооперативтері туралы.
Облыс көлемінде 310 ауыл шаруашылығы кооперативі (бұдан әрі - АӨК) тіркеліп, соның ішінде 2022 жылдың 9 айында 233 ауыл шаруашылығы кооперативтері нақты жұмыс істеп тұр.
Жұмыс істеп тұрған кооперативтердің негізін, яғни, 196-ы етті мал шаруашылығы бойынша (85%), 21-і сүтті бағыттағы (9%), 12-і өсімдік шаруашылығы бойынша (5%), 3-і сервистік қызмет көрсету бойынша (2%) және 1-і бал ара шаруашылығы бойынша (1%) мамандандырылған.
Ағымдағы жылы жаңадан 27 АӨК тіркеліп, өз жұмыстарын жүргізуде. Соның ішінде: 3 АӨК – сүтті бағытта, 1 АӨК – өсімдік (бау-бақша) шаруашылығы бағытында, 23 АӨК – етті мал шаруашылығы бағытта.
Ауыл шаруашылығы кооперативтерінде 4912 тұлға мүшелікте (2 заңды тұлға, 113 ШФҚ мен дара кәсіпкерлер, 4797 үй шаруашылықтары) болса, оларда 92432 бас ауыл шаруашылығы малдары бар (35672 бас МІҚ, 56527 бас ҰММ және 233 бас жылқы).
2021 жылдың қорытындысымен кооперативтерде 470 тонна ет, 10095 тонна сүт, 4700 тонна картоп және 35 тонна жүн, 24 тонна бал өндірілді (2022 жылғы мәлімет статистика органдарымен 2023 жылы жарияланады).
Нақты жұмыс жасайтын ауыл шаруашылығы өндірістік кооперативтері мал шаруашылығы саласында субсидиялар және инвестициялық субсидия алып отыр.
2023 жылдан бастап ауыл халқының табысын арттырып, әлеуметтік жағдайын жақсарту және ауыл шаруашылығы кооперативтерін қолдауды үдету мақсатында Қазақстан Республикасы Президенітінің Жолдауына сәйкес 2,5 пайызбен несиелеу бағдарламасын іске қосу жоспарлануда. Бұл бағытқа облысымызға 6,4 млрд. теңге несие қаржысы бөлінеді. Осы қаржының бөліну барысында негізгі басымдылық сүтті мал шаруашылығын дамытуға бағытталатын болады.
Ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу
Статистикалық ақпарат бойынша 2022 жылы 102 353,8 млн. теңгенің тағамдық өнімдері өндірілген, физикалық көлем индексі 2021 жылдың сәйкесті кезеңінің деңгейіне 102,9%-ды құрады.
2021 жылдың сәйкесті кезеңімен салыстырғанда нан және нан өнімдері – 13 501 тонна (105,1%), қайта өңделген сүт пен кілегей – 3 669 тонна (166,5%), тазартылған және тазартылмаған өсімдік майы – 9 481 тонна (194,6%), ұзақ сақталатын кондитерлік өнімдер – 4 135 тонна (113,7%), макарон өнімдері –
24 682 тонна (104,7%), шұжық өнімдері – 10 486 тонна (112,6%), ет қалбырлары – 4 596 тонна (116,0%), ұн – 122 407 тонна (105,6%), балық қалбырлары – 2 720 тонна (107,6%) өндіріліп, өндіріс көлемдерінің өсуіне әсерін тигізді.
Сол уақытта, ет және тағамдық субпродуктілер – 13 507 тонна (86,6%), ірімшік пен сүзбе – 245 тонна (78,5 %), сары май - 156 тонна (74,3%), өзге сүт өнімдері – 492 тонна (95,2%), жарма, ірі тартылған ұн - 205 тонна (92,3%), өнім өндірісінің төмендеуі байқалады.
Облыс бойынша 2022-2026 жылдары жалпы сомасы 113,4 млрд. теңгені құрайтын 45 инвестициялық жобаны жүзеге асыру жоспарлануда. Соның ішінде 2022 жылы 6,6 млрд. теңгеге 13 инвестициялық жоба (АӨК «Рубеженский» көкөніс сақтайтын қойма – 0,68 млрд. теңге, «Руслан» ШҚ көкөніс сақтайтын қойма – 0,2 млрд. теңге, «Жайық Агро LTD» ЖШС суармалы алаңын құру – 0,85 млрд. теңге, «Боранбаев» ШҚ бордақылау алаңының құрылысы – 0,1 млрд. теңге, «Рахат» ШҚ бордақылау алаңының құрылысы – 0,21 млрд. теңге, «Айлин» ШҚ шаруашылық репродукторын құру – 0,06 млрд. теңге, «Мулдагалиева Г.С.» ШҚ шаруашылық репродукторын құру – 0,07 млрд. теңге, «Курмашев С.Б.» ШҚ шаруашылық репродукторын құру – 0,051 млрд. теңге, «Дулат» ШҚ шаруашылық репродукторын құру – 0,059 млрд. теңге, «Төленгіт» ШҚ сүт фермасы – 0,053 млрд. теңге, «Сәбит» ШҚ суармалы алаңын құру – 0,12 млрд. теңге, «Мұқадес» ШҚ бордақылау алаңының құрылысы – 0,2 млрд. теңге, «Ringo Milk» ЖШС – 3,9 млрд. теңге) іске қосылды.
Справка о состоянии развития сельского хозяйства Западно-Казахстанской области за 2022 год
В 2022 году на поддержку сельского хозяйства из бюджета выделено 22 090,1 млн. тенге, в том числе в отрасли растениеводства – 1 380,0 млн. тенге, животноводства – 8 338,2 млн. тенге, субсидированию инвестиционных вложений – 4 649,9 млн. тенге, кредитование для микрокредитования в сельских населенных пунктах и малых городах – 2 159,8 млн. тенге, на субсидирование процентной ставки по кредитам и лизингам – 3 345,7 млн. тенге, на другие мероприятия –2 216,5 млн. тенге.
В 2022 году сельхозтоваропроизводителями области для финансирования сельского хозяйства привлечены кредитные ресурсы в сумме 22 143,3 млн. тенге, в том числе с начала года приобретены в лизинг 779 единиц сельскохозяйственной техники и оборудования на сумму 9 305,2 млн. тенге.
Валовая продукция сельского хозяйства за отчетный год составил 298 938,5 млн. тенге, в том числе продукции растениеводства – 132 167,2 млн. тенге, животноводства – 165 923,0 млн. тенге, услуги – 848,3 млн. тенге. ИФО составил 113,2% к уровню соответствующего периода 2021 года, в том числе продукции растениеводства – 131,8%, животноводства – 101,2%, услуги – 100,0%.
В основной капитал сельского хозяйства привлечено 19 982,1 млн. тенге инвестиций, индекс физического объема составил 52,9% к уровню соответствующего периода 2021 года.
По итогам 1 полугодия 2022 года производительность труда в сельском хозяйстве составила 911,3 тыс. тенге, индекс производительности труда – 102,5%.
Растениеводство.
По статистическим данным по итогам 2022 года общее посевные площади сельскохозяйственных культур по области составили
586,2 тыс. га, показатели Меморандума (521,1 тыс. га) выполнены на 112,5% (больше на 65,1 тыс. га). С учетом озимых зерновых культур, засеянных под урожай 2022 года общая площадь зерновых культур составили 203,2 тыс. гектаров (озимые зерновые культуры – 54,7 тыс. га, яровые зерновые – 148,5 тыс. гектаров), это 95,1% к показателям Меморандума (213,7 тыс. га).
Масличные культуры посеяны на площади 185,7 тыс. га или 152,3% от плана (подсолнечник – 61,6 тыс. га, сафлор – 123,2 тыс. га и другие масличные – 0,9 тыс. га).
Кормовые культуры посеяны на площади 187,9 тыс. га или 100,3% от плана (многолетние травы – 13,4 тыс. га, однолетние травы – 15,3 тыс. га, кукуруза на силос – 1,1 тыс. га и многолетние травы посева прошлых лет – 158,1 тыс. га).
Картофель и овощебахчевые культуры посеяны на площади 9,4 тыс. га или 103,3% от плана (картофель – 4,1 тыс. га, овощные культуры – 3,8 тыс. га, бахчевые культуры – 1,5 тыс. га).
Уборка зерновых культур. По области убрано 201,6 тыс. га зерновых культур, получено 319,2 тыс. тонн зерна со средней урожайностью 15,8 ц/га.
Уборка масличных культур. С уборочной площади масличных культур 177,6 тыс. га получено 135,9 тыс. тонн продукции со средней урожайностью 7,7 ц/га.
Уборка картофеля и овощебахчевых культур. По области с площади 4,1 тыс. га, получено 62,9 тыс. тонн картофеля со средней урожайностью 153,9 ц/га.
С уборочной площади 3,8 тыс. га, получено 60,9 тыс. тонн овощной продукции со средней урожайностью 158,6 ц/га.
С площади 1,5 тыс. га бахчевых культур получено 30,6 тыс. тонн продукции со средней урожайностью 205,6 ц/га.
Посев озимых зерновых. Под урожай 2023 года посев озимых зерновых культур запланирован на площади 89,5 тыс. га, в том числе озимая пшеница – 79,0 тыс. га, озимая рожь – 10,5 тыс. га.
По оперативной информации районов засеяно 86,1 тыс. га озимых зерновых культур, в том числе озимой пшеницы – 77,6 тыс. га, озимой ржи – 8,1 тыс. га и прочее – 0,4 тыс.га.
Картофеле-овощехранилища.
На сегодняшний день для качественного хранения собранной продукции в осенне-зимний период имеется 54 картофеле-овощехранилища общей вместимостью 59,2 тыс. тонн, в том числе 32,4 тыс. тонн с вентиляционным оборудованием, 17,8 тыс. тонн с холодильным оборудованием и 9,0 тыс. тонн временного хранения. В настоящее время обеспеченность области картофеле-овощехранилищами составляет 91% (потребность 65 тыс. тонн). В 2022 году введены в эксплуатацию 2 овощехранилища на 7,0 тыс. тонн (КХ«Жана Алем» – 3,2 тыс. тонн, СПК «Рубеженский» – 3,8 тыс. тонн).
До конца 2025 года планируется построить 21 современный картофельно-овощехранилище общей вместимостью 50,1 тыс. тонн, по итогам общая вместимость картофельно-овощехранилищ составит 109,3 тыс. тонн.
Теплицы.
Для обеспечения внутреннего рынка ранней овощной продукцией в межсезонье в области имеется 80 фермерских теплиц общей площадью 236 тыс. кв. метров.
В 2022 году собрано 7 350 тонн овощной продукции.
За последние годы, т.е. в 2020-2021 годах введены в эксплуатацию 2 крупных современных производственных теплиц по голландской технологии, площадью 17,4 га, мощностью 11 тыс. тонн овощной продукции в год ТОО «Уральский тепличный комбинат» и ТОО «World Green Company».
Заготовка корма на 2022-2023 годы.
На зимовку скота 2022-2023 годов запланировано заготовить 1940,3 тыс. тонн грубых кормов. По оперативной информации, всего заготовлено 2327,2 тыс. тонн сена, включая оставшиеся с прошлого года, что составляет 119,9% от плана.
Животноводство.
По состоянию на 1 января 2023 года поголовье КРС составило – 777,5 тыс. голов (112,0%), овец – 1 108,5 тыс. голов (109,1%), лошадей – 280,5 тыс. голов (112,0%), верблюдов – 2,6 тыс. голов (107,0%), коз – 198,1 тыс. голов (101,2%), птиц – 1 451,3 тыс. голов (103,7%), наблюдается снижение поголовья свиней – 11,6 тыс. голов (91,5%).
За отчетный период на убой в живом весе было реализовано мяса скота и птицы 104,2 тыс. тонн или 102,5% к соответствующему периоду 2021 года. Объем производства коровьего молока во всех категориях хозяйств составил 240,0 тыс. тонн (100,0%), произведено куриных яиц 189,9 млн. штук (97,9%).
На 1 января 2022 года по области 489 хозяйств занимаются разведением племенных сельскохозяйственных животных. Из них 402 занимаются разведением племенного крупного рогатого скота, 51 – овцеводством, 35 – племенным коневодством и 1 – верблюдоводством.
По области выращивается 94,6 тыс. голов племенного крупного рогатого скота, 50,1 тыс. голов овец, 10,4 тыс. лошадей и 281 голов верблюдов.
Доля племенного поголовья в общем поголовье сельскохозяйственных животных составляет: КРС – 13,8%, МРС – 4,9%, лошади – 4,2%, верблюды 12,5%.
О сельскохозяйственных кооперативах.
В области зарегистрировано 310 сельскохозяйственных кооперативов (далее - СПК), в том числе за 9 месяцев 2022 года фактически функционируют 233 сельскохозяйственных кооператива.
Основу действующих кооперативов составляют: 196 - по мясному животноводству (85%), 21 - молочного направления (9%),
12 - по растениеводству (5%), 3-по сервисному обслуживанию (2%) и
1 - специализированный по пчеловодству (1%).
В текущем году зарегистрировано 27 новых СПК. В том числе: 3 СПК-в молочном направлении, 1 СПК – в растениеводческом (садоводческом) направлении, 23 СПК-в мясном животноводстве.
В них зарегистрировано 4912 членов (из них 2 юридические лица, 113 индивидуальные предприниматели и крестьянские или фермерские хозяйства, 4797 домашние хозяйства), 92432 голов сельскохозяйственного скота (из них: 35672 голов КРС, 56527 голов МРС, 233 голов лошадей).
По итогам 2021 года в кооперативах произведено 470 тонн мяса, 10095 тонн молока, 4700 тонн картофеля и 35 тонн шерсти, 24 тонны меда (данные за 2022 год будут опубликованы органами статистики в 2023 году).
Фактически действующие сельскохозяйственные производственные кооперативы получают инвестиционные субсидии и субсидии по животноводству.
С 2023 года в целях повышения доходов и улучшения социального положения сельского населения и ускорения поддержки сельскохозяйственных кооперативов в соответствии с Посланием Президента Республики Казахстан планируется запустить программу кредитования под 2,5 процента. На это направление нашей области будет выделено 6,4 млрд. тенге кредитных средств. В ходе выделения этих средств основным приоритетным направлением будет развитие молочного животноводства.
Переработка сельхозпродукции.
В 2022 году произведено продуктов питания на сумму 102 353,8 млн. тенге. По статистическим данным индекс физического объема пищевой продукции к уровню соответствующего периода 2021 года составил 102,9%.
По сравнению с соответствующим периодом 2021 года наблюдается увеличение производства хлеба и хлебобулочных изделий – 13 501 тонн (105,1%), жидкого обработанного молока и сливок – 3 669 тонн (166,5%), рафинированного и нерафинированного растительного масла – 9 481 тонн (194,6%), кондитерских изделий длительного хранения – 4 135 тонн (113,7%), макаронных изделий – 24 682 тонн (104,7%), колбасных изделий – 10 486 тонн (112,6%), консервов из мяса – 4 596 тонн (116,0%), муки – 122 407 тонн (105,6%), рыбных консервов – 2 720 тонн (107,6%).
В то же время наблюдается снижение объемов производства мяса и пищевых субпродуктов – 13 507 тонн (86,6%), сыра и творога – 245 тонн (78,6%), сливочного масла – 156 тонн (74,2%), прочие молочные продукты –492 тонны (95,1%), крупы, муки грубого помола – 205 тонн (92,3%).
По области в 2022-2026 годах запланированы реализация 45 инвестиционных проектов на сумму 113,4 млрд. тенге. Из них в 2022 году реализовано 13 инвестиционных проектов (овощехранилище СПК «Рубеженский» - 0,68 млрд. тенге, овощехранилище КХ «Руслан» - 0,2 млрд. тенге, создание орошаемой площади ТОО «Жайык Агро LTD» - 0,85 млрд. тенге, строительство откормочной площадки КХ «Боранбаев» - 0,1 млрд. тенге, строительство откормочной площадки КХ «Рахат» - 0,21 млрд. тенге, создание хозяйства - репродуктора КХ «Айлин» - 0,06 млрд. тенге, создание хозяйства-репродуктора КХ «Мулдагалиева Г. С.» - 0,07 млрд. тенге, создание
хозяйства-репродуктора КХ «Курмашев С. Б.» - 0,051 млрд. тенге, создание
хозяйства-репродуктора КХ "Дулат" - 0,059 млрд. тенге, молочная ферма КХ «Толенгит» - 0,053 млрд. тенге, создание орошаемой площади КХ «Сабит» - 0,12 млрд. тенге, строительство откормочной площадки КХ «Мукадес» - 0,2 млрд. тенге, ТОО «Ringo Milk» - 3,9 млрд. тенге) на общую сумму 6,6 млрд. тенге.
